Cart

niedziela, 16 marzec 2008

XIII Rajd Twierdzy Kraków – Kraków/Rudawa 2008

XIII rajd szlakiem Twierdzy Kraków odbył się w dniach 15 - 16 marca 2008 roku. Organizatorem rajdu był Oddział Wojskowy PTTK im. gen. J. Bema przy Klubie 2 Korpusu Zmechanizowanego, Klub 2 Korpusu Zmechanizowanego w Krakowie, Małopolskie Stowarzyszenie Miłośników Historii "Rawelin" i współpracy Muzeum AK i Oddziału Muzeum Historycznego na ul. Pomorskiej. Celem rajdu było przybliżenie wiedzy z zakresu historii ruchu oporu w Krakowie, Zaprezentowanie zachowanych niemieckich umocnień i schronów bojowych z okresu II wojny światowej, przejście po wybranych obiektach fortyfikacyjnych, zapoznanie się ze współczesnymi możliwościami wykorzystania byłych obiektów Twierdzy, poszerzenie wiedzy z zakresu historii Krakowa, a w szczególności jego militarnych tradycji, promowanie budowli Twierdzy Kraków jako kolejnej, bardzo ciekawej atrakcji turystycznej.

Trasa rajdu rozpoczęła się w Muzeum Armii Krajowej, gdzie uczestnicy rajdu zapoznali się z działalnością Armii Krajowej w Krakowie w czasie okupacji, zwiedzili ekspozycje, jak też z zainteresowaniem obejrzeli podziemia budynku Muzeum, który wybudowany został jako główny element zespołu dowódczo - aprowizacyjnego Twierdzy Kraków. Następnie trasa wycieczki prowadziła wzdłuż nie istniejącego pierwszego wału fortecznego, gdzie uczestnicy mogli zobaczyć kompleks byłych koszar Arcyksięcia Rudolfa, koszar artylerii, budynek sądu i aresztu garnizonowego, jak też Bastion III "Kleparz". W Oddziale Muzeum Historycznym przy ul. Pomorskiej 2, którego podstawowym zadaniem jest opieka nad historycznym miejscem kaźni wielu tysięcy Polaków w czasie II wojny światowej - celami byłego aresztu Gestapo w Krakowie - uczestnicy zapoznali się z tym świadectwem tragicznych dni okupacji niemieckiej lat 1939 -1945, jak też z prezentowana wystawą "Kraków w latach 1939 - 1956". Na zakończenie pierwszego dnia XIII Rajdu Twierdzy Kraków Małopolskie Stowarzyszenie Miłośników Historii "Rawelin" udostępniło do zwiedzania niemiecki schron przeciwlotniczy wzniesiony w 1944 roku w Parku Krakowskim (Luftshutzdeckugsgraben No.7). Wewnątrz zaprezentowano wystawę pt. "Plac Inwalidów - historia miejsca" autorstwa Mariusza Bembenka. Uczestnicy rajdu zeszli pod ziemię, aby w ponurych, podziemnych korytarzach oświetlonych światłem elektrycznym podziwiać wystawę prezentującą historię placu Inwalidów i rolę, jaką odgrywało to miejsce w czasie wojny.

Niemieckie umocnienia w Gminie Zabierzów to - wciąż nie odkryta atrakcja turystyczna gminy. Przez ostatnie kilkadziesiąt lat betonowe obiekty - fragment tzw. linii umocnień b-1, przebiegającej południkowo przez obszar Polski od Bałtyku do Karpat, zupełnie zapomniane, porośnięte trawą i krzakami służyły jedynie jako dzikie wysypiska śmieci dla "wygodnych" i mało frasobliwych mieszkańców gminy. Chociaż wybudowano je w II połowie 1944 roku, dotychczas nikt nie postrzegał ich w kategorii budowli zasługujących w przyszłości na miano zabytków i ciekawostek.

W ubiegłym roku Małopolskie Stowarzyszenie Miłośników Historii "Rawelin", przy wsparciu Urzędu Gminy Zabierzów, odkopało i wyremontowało dwa zdewastowane schrony - w Rudawie i w Młynce, a Stowarzyszenie "Nasze Nielepice" zaopiekowało się równie zniszczonym schronem na Wzgórzu 280 w Nielepicach i pozostałymi obiektami w jego pobliżu, wykonując wstępne prace porządkowe. Dzięki temu, w przedświąteczną niedzielę 16 marca umocnienia mogły znaleźć się na trasie XIII Rajdu Szlakiem Twierdzy Kraków, który zorganizował Oddział Wojskowy PTTK im. gen. J. Bema przy Klubie 2 Korpusu Zmechanizowanego w Krakowie. Ze względu na fakt, że impreza zgromadziła ponad 130 miłośników militariów (nie tylko z Krakowa i okolic, ale nawet z tak odległych miast jak Lublin, Warszawa, czy Przemyśl), po przybyciu na miejsce, część zwiedzających pozostała przy schronie w Rudawie, natomiast druga grupa udała się autokarem do Nielepic. Na wzgórzu 280 mieli możliwość obejrzenia czterech schronów. Na szczycie znajduje się najwyżej położony w Dolinie Rudawy obiekt fortyfikacji niemieckich z 1944 roku - schron bierny piechoty Regelbau 668. Z uwagi na swoje położenie, został wyposażony w pancerz, w którym miał być umieszczony wysuwany peryskop umożliwiający obserwację przedpola całej pozycji obronnej. Podczas Rajdu pogoda dopisała – był piękny, słoneczny, wiosenny dzień – ze szczytu wzgórza roztaczał się widok na całą okolicę. Umożliwiło to zapoznanie uczestników wycieczki z topografią terenu – Dolina Rudawy, czy też właściwie: Rów Krzeszowicki, ma w tym miejscu prawie 5 km szerokości i jest od południa ograniczony pasmem Garbu Tęczyńskiego na północy zaś pasmem Dolinek Jurajskich. Z wysokości wzgórza 280 doskonale czytelne są podstawowe założenia obronne dla całej linii obiektów oraz pozycji polowych, zależności pomiędzy poszczególnymi grupami schronów oraz ich zadaniami w grupie. Ze wzgórza w Nielepicach uczestnicy rajdu, pieszo, udali się do kolejnej grupy obiektów w Rudawie. Dzięki uprzejmości obecnego dzierżawcy terenu, firmie „K&J Paintball ATV”, możliwe było zwiedzenie trzech obiektów: schronu biernego Regelbau 668, schronu do ognia okrężnego Ringstand R58C oraz schronu biernego - garażu dla armaty - Regelbau 701. To jedyny zachowany w takim stanie i tak dostępny schron w całej Dolinie Rudawy. Grupę obiektów wybudowano nieprzypadkowo w miejscu strategicznym, przy drodze na Śląsk, z doskonałym widokiem na linię kolejową. Po drugiej stronie drogi, znajdowała się analogiczna grupa schronów, wzmacniająca obronę tej pozycji. Właśnie tam, po obejrzeniu umocnień w Rudawie - Młynce, udała się grupa uczestników rajdu, kończąc tym samym spacer po wybranych punktach niemieckiej linii "b1" w Dolinie Rudawy. W punkcie oporu, w miejscowości Młynka, znajduje się udostępniony do zwiedzania i dzięki pracy członków Stowarzyszenia „Rawelin”, dostępny również wewnątrz – kolejny schron bierny Regelbau 668 w wersji z dobudowanym stanowiskiem typu Ringstand 58c. Schron ten, staraniem Stowarzyszenia „Rawelin” przy współudziale Gminy Zabierzów, został w roku 2007 odkopany, wysprzątany, zabezpieczony i udostępniony do zwiedzania dla wszystkich miłośników historii i fortyfikacji. Spod schronu w Młynce autokarem powrócili do Rudawy, a do Nielepic przybyła druga grupa, która pokonała tą samą trasę. Uczestnicy rajdu, którzy rozpoczęli wycieczkę w Rudawie również nie narzekali na brak wrażeń. Zanim weszli do wnętrza schronu, mieli okazję przejść przez "zaminowany" teren. O "niebezpieczeństwie" informowały tabliczki z napisem "achtung minen!". Ci, którym udało się szczęśliwe przejść przez pole minowe, mieli okazję obejrzeć makietę terenu, na której umieszczono wszystkie okoliczne obiekty linii b-1, używane w 1944 roku uzbrojenie i figurki żołnierzy niemieckich. Wewnątrz schronu Stowarzyszenie "Rawelin" urządziło ekspozycję militariów i częściowo zrekonstruowało elementy. Schron w Rudawie (typu Regelbau 668 przeznaczone był dla załogi złożonej z dziewięciu żołnierzy piechoty) składał się z dużego pomieszczenia o powierzchni ok. 13 m kw. oraz dwóch mniejszych przedsionków) w których zamontowano drzwi pancerne. Załogę chroniły żelbetowe ściany i strop grubości 1,5 metra. W sytuacji zagrożenia, żołnierze mogli skorzystać z wyjścia ewakuacyjnego, za którym znajdowała się studzienka z klamrami, prowadząca na powierzchnię. Do obiektu dobudowano stanowisko typu Ringstand do obserwacji lub ostrzału z karabinu maszynowego. Dzięki temu, że schron nie został uszkodzony podczas działań wojennych, zwiedzający mogli obejrzeć wszystkie, doskonale zachowane elementy. Przy ognisku i wojskowej grochówce wszyscy uczestnicy rajdu odebrali certyfikaty, a ci, którzy brali udział w największej ilości Rajdów Twierdzy Kraków - pamiątkowe odznaki PTTK. Małopolskie Stowarzyszenie Miłośników Historii "Rawelin" jako współorganizator imprezy zostało odznaczone przez Zarząd PTTK Oddział Wojskowy w Krakowie Brązową Odznaką "Twierdza Kraków" za popularyzacje zachowanych budowli obronnych. Na zakończenie rajdu miłośnicy fortyfikacji zwiedzili niemieckie schrony z okresu II wojny światowej w Czułówku.

 

Członkowie Stowarzyszenia "Rawelin" zwracają uwagę, że rajd na pewno nie mógłby się odbyć bez pomocy strażaków z OSP Rudawa, którzy pomogli w przygotowaniu obiektu. Jednocześnie  podkreślają, że to na pewno nie ostatnia militarna impreza na terenie Gminy Zabierzów. Zresztą w październiku 2007 sporym zainteresowaniem mieszkańców i turystów cieszył się zorganizowany przez "Rawelin" Piknik Militarny w Rudawie. Podobne plany ma również Stowarzyszenie "Nasze Nielepice", które między innymi stawia sobie za cel dalsze zabezpieczanie niemieckich budowli, oczyszczenie ich i przygotowanie dla zwiedzających. Jego członkowie obiecują, że w miarę możliwości, prace będą kontynuowane. Może więc, z czasem na terenie gminy powstanie nowy szlak turystyczny... Na dobry początek, obok schronu w Rudawie w zeszłym roku stanęła tablica informacyjna na temat obiektów. Podobne tablice staraniem sołtysa stanęły również w Nielepicach.

niedziela, 16 marzec 2008