KOLORYMETR

 

PK-56

 

(z numeracją z literą M)

 

KRÓTKI OPIS TECHNICZNY

 

TREŚĆ

 

Rozdział I — PRZEZNACZENIE I DANE TAKTYCZNO TECHNICZNE KOLORYMETRU

Przeznaczenie kolorymetru

Dane taktyczno-techniczne kolorymetru

 

Rozdział II — BUDOWA KOLORYMETRU

 

Rozdział III — ZASADA DZIAŁANIA KOLORYMETRU I SPOSÓB POSŁUGIWANIA SIĘ NIM

Zasada działania

Sposób posługiwania się kolorymetrem 

 

Rozdział IV — PIELĘGNACJA I NAPRAWA KOLORYMETRU

 

ZAŁĄCZNIKI:

  • Wykaz części wchodzących w skład kolorymetru
  • Potwierdzenie odbioru

 

 

Rozdział I

PRZEZNACZENIE I DANE TAKTYCZNO-TECHNICZNE KOLORYMETRU

Przeznaczenie kolorymetru

1. Kolorymetr PK-56 służy do dokonywania w warunkach polowych indywidualnej kontroli dozymetrycznej. Za pomocą kolorymetru można mierzyć dawki promieniowania gamma rejestrowane przez dozymetry chemiczne DP-70MP. Pomiaru dokonuje się przez porównanie intensywności zabarwienia dozymetru z intensywnością zabarwienia filtrów umieszczonych w ruchomym dysku pomiarowym.

2. Dawki promieniowania gamma odczytuje się bezpośrednio w rentgenach.

3. Zakres pomiarów kolorymetru wynosi od 50 do 800 rentgenów.

 

Dane taktyczno-techniczne kolorymetru

4. Czas przygotowania kolorymetru,do pracy wynosi około 2 minut.

5. Kolorymetr nosi się w futerale — na boku, piersi lub w ręku. Obsługuje go jeden żołnierz. Futerał jest bryzgoszczelny.

6. Kolorymetr jest odporny na wstrząsy transportowe. Używa się go w temperaturze od -20°C do +50°C, przy wilgotności względnej powietrza do 98%. Kolorymetr przechowuje się w temperaturze +20° ±10°C, przy wilgotności względnej 50-70%.

7. Masa kolorymetru z futerałem wynosi 1,4 kg. Wymiary jego są następujące: 143x97,5x162 mm.

 

Rozdział II

BUDOWA KOLORYMETRU

 

8. Kadłub kolorymetru jest wykonany z tworzywa sztucznego. Na przedniej ściance przyrządu znajdują się: pryzmat z okularem, rękojeść mechanizmu zaciskowego, okienko pomiarowe. Ponadto jest na niej umieszczony numer przyrządu i znak zakładu produkcyjnego. Na tylnej ściance są umocowane prowadnice z zatrzaskiem kulkowym, służące do połączenia kasetki na ampułki z kadłubem przyrządu. Ścianki kadłuba są połączone zawiasem i utrzymywane za pomocą kołka.

9. Kasetka na ampułki jest wykonana również z tworzywa sztucznego. Umieszcza się w niej ampułkę kontrolną ,,K” i ampułkę dozymetru chemicznego. Ampułki są przytrzymywane płaskimi sprężynami. W ruchomej pokrywce kasetki na ampułki znajduje się matowe szkło, które rozprasza światło.

10. Wewnątrz kadłuba jest umocowany dysk pomiarowy z filtrami świetlnymi. Dysk jest ruchomy. Mieści się w nim jedenaście filtrów barwnych, których intensywność zabarwienia odpowiada intensywności zabarwienia roztworu w ampułce dozymetru przy dawkach promieniowania gamma równych 0, 50, 75, 100, 150, 200, 250, 300, 450, 600 i 800 rentgenów, oraz jeden filtr bezbarwny w środku tarczy. W celu wymiany dysku pomiarowego należy otworzyć ścianki kadłuba przyrządu i zdjąć dysk z tulei prowadzącej.

11. Filtry świetlne są wykonane z polime-takrylenu metylu. Pod wpływem długotrwałego działania źródła światła filtry zmieniają zabarwienie. Aby temu zapobiec, należy podczas przerw w pracy chować przyrząd do futerału.

 

Rozdział III

ZASADA DZIAŁANIA KOLORYMETRU I SPOSÓB POSŁUGIWANIA SIĘ NIM

Zasada działania

 

12. Za pomocą kolorymetru można porównać intensywność zabarwienia dozymetru z intensywnością zabarwienia filtrów umieszczonych w dysku pomiarowym kolorymetru.

13. Promienie świetlne po przejściu przez szkło matowe (16) dzielą się na dwie wiązki, z których pierwsza przechodzi przez ampułkę dozymetru, a druga przez ampułkę kontrolną „K”. Po przejściu pierwszej wiązki przez filtr bezbarwny (18) i drugiej wiązki przez filtry barwne (4—14) obie wiązki natrafiają na szkło ochronne (3) i pryzmat (2). Po przejściu promieni świetlnych przez pryzmat wiązka promieni przechodząca przez ampułkę dozymetru trafia na lewą połowę pola widzenia okulara, a wiązka promieni przechodząca przez ampułkę „K” (15) — na prawą połowę okulara. W okularze kolory-metru pojawiają się dwa barwne pola o różnej intensywności zabarwienia. Przez obrót dysku pomiarowego następuje wyrównanie intensywności zabarwienia pól.

14. Do ochrony układu optycznego kolory-metru służą dwa szkła ochronne (3) i (17).

Sposób posługiwania się kolorymetrem

15. Kolorymetr należy przygotować do pracy w następującej kolejności:

  • — wyjąć z futerału;
  • — przejrzeć i w razie potrzeby przetrzeć serwetką okular, a filtry świetlne serwetką zwilżoną czystą wodą;
  • — wstawić kasetkę na ampułki w prowadnice kadłuba (powinno być słychać zaskoczenie zatrzasku kulkowego);
  • — umieścić ampułkę kontrolną w lewym gnieździe kasetki na ampułki (oznaczonym literą „K”);
  • — zwolnić mechanizm zaciskowy dysku pomiarowego

 

16. Dawkę promieniowania należy mierzyć w następujący sposób:

  • — zdjąć pokrywkę dozymetru i wyjąć ampułkę z roztworem wskaźnikowym; uwolnić ampułkę od amortyzatora;
  • — umieścić ampułkę w prawym gnieździe kasetki na ampułki i zamknąć kasetkę pokrywką z matowym szkłem;
  • — trzymać przyrząd w lewej ręce tak, aby światło padało na matowe szkło kasetki, a przyrząd znajdował się poziomo na wysokości oczu w dogodnej odległości do obserwowania pól w okularze;
  • — obracać prawą ręką dysk pomiarowy z filtrami świetlnymi aż do zrównania się intensywności zabarwienia pól widocznych w okularze;
  • — po całkowitym zrównaniu się intensywności zabarwienia pól odczytać wskazania przyrządu widoczne w okienku pomiarowym znajdującym się na przedniej ściance kadłuba kolorymetru;
  • — gdy intensywność zabarwienia roztworu wskaźnikowego w ampułce dozymetru waha się między zabarwieniem dwóch sąsiednich filtrów świetlnych, wtedy przyjmuje się średnią dawkę; jeśli na przykład zabarwienie roztworu jest bardziej intensywne niż zabarwienie filtru świetlnego odpowiadającego 200 rentgenom (mniej intensywne jednak niż zabarwienie filtru świetlnego odpowiadającego 250 rentgenom), to należy przyjąć średnią wielkość dawki równą 225 rentgenom;
  • — wyjąć ampułkę z roztworem wskaźnikowym z prawego gniazda kasetki; w razie konieczności zachowania ampułki do dalszych pomiarów należy nałożyć amortyzator, umieścić ją w futerale dozymetru i zamknąć pokrywką.

 

17. Po zakończeniu pomiarów należy:

  • — otworzyć pokrywkę kasetki na ampułki i wyjąć ampułkę kontrolną „K”;
  • — włożyć ampułkę „K” do futerału;
  • — zdjąć z kadłuba kolorymetru kasetkę na ampułki i wstawić ją do pudełka ze sprężyną znajdującego się w futerale przyrządu;
  • — unieruchomić dysk pomiarowy z filtrami świetlnymi przez przesunięcie rękojeści mechanizmu zaciskowego;
  • — włożyć przyrząd do futerału;
  • — zamknąć futerał.

 

Rozdział IV

PIELĘGNACJA I NAPRAWA KOLORYMETRU

 

18. W razie wylania się roztworu z ampułek dozymetru lub ampułki kontrolnej „K” i dostania się do wnętrza kolorymetru należy zalane miejsca przemyć czystą wodą i wytrzeć do sucha serwetką, a filtry z polimetakrylanu metylu należy wymienić na nowe.

19. Zabrania się suszyć kolorymetry przy otwartym ogniu lub gorącym powietrzem, ponieważ może ulec zniszczeniu okular, pryzmat i barwne filtry świetlne.

20. W razie uszkodzenia lub rozbicia matowego szklą w kasetce na ampułki zezwala się zastąpić je kalką techniczną lub bibułką z papierosa.

21. Przyrząd należy chronić przed deszczem i słońcem, a także przed uderzeniami, które mogą spowodować uszkodzenie części szklanych.

22. Kolorymetr naprawia się tylko w warsztatach.

23. Zakład produkcyjny gwarantuje niezawodne działanie przyrządu w ciągu i roku pod warunkiem, że eksploatacja przyrządu będzie zgodna z zasadami podanymi w niniejszej instrukcji.

24. Czas przechowywania kolorymetru wynosi 2 lata.

 

Załącznik 1

Wykaz części wchodzących w skład kolorymetru

Kadłub kolorymetru 1 szt.
Kasetka na ampułki 1 szt.
Futerał z pasem nośnym 1 szt.
Dysk z filtrami świetlnymi 2 szt.
Futerał z ampułkami kontrolnymi  3 szt.
Serwetka flanelowa 1 szt.
Krótki opis techniczny kolorymetru 1 szt.

 

 

Załącznik 2